24 czerwca w auli Collegium Novum odbyło się uroczyste posiedzenie Senatu UJ z okazji odnowienia po pięćdziesięciu latach doktoratu prof. Piotra Sztompki – światowej sławy socjologa, wykładającego na Uniwersytecie Jagiellońskim od 1967 roku, profesora honorowego UJ, byłego prezesa Międzynarodowego Stowarzyszenia Socjologicznego, autora licznych książek i artykułów socjologicznych tłumaczonych na wiele języków.
Naukowca uhonorowano w szczególności za znaczący wkład w rozwój światowej humanistyki, rozsławianie Uniwersytetu Jagiellońskiego poprzez naukowe sukcesy na arenie krajowej i międzynarodowej oraz znakomite rezultaty w kształceniu wielu pokoleń studentów i doktorantów.
Uczestników uroczystości odnowienia doktoratu prof. Piotra Sztompki powitał rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Jacek Popiel. W swoim wystąpieniu przypomniał, że uroczystego odnowienia doktoratu po pięćdziesięciu latach może dostąpić doktor Uniwersytetu, który wyróżnił się w pracy dla Uniwersytetu lub społeczeństwa. Decyzję o uhonorowaniu w ten sposób prof. Piotra Sztompki i nadaniu tej uroczystości charakteru uczelnianego podjął 27 marca 2024 r. Senat UJ na wniosek profesorów Wydziału Filozoficznego.
Jak zaznaczył prof. Jacek Popiel, dyplom odnowienia doktoratu przyznano prof. Sztompce w szczególności za znaczący wkład w rozwój światowej humanistyki, rozsławianie Uniwersytetu Jagiellońskiego poprzez naukowe sukcesy na arenie krajowej i międzynarodowej oraz znakomite rezultaty w kształceniu wielu pokoleń studentów i doktorantów.
Laudację na cześć uhonorowanego wygłosił prof. Riccardo Campa z Instytutu Socjologii UJ. W czasie swojego wystąpienia laudator wielokrotnie nawiązywał do swoich osobistych doświadczeń współpracy z prof. Piotrem Sztompką.
– Imponująca kariera prof. Sztompki jest świadectwem jego głębokiego wpływu na dziedzinę socjologii, nie tylko w Polsce, ale i w całej międzynarodowej społeczności akademickiej – powiedział, podkreślając przy tym, że prof. Sztompka posiada rzadką intelektualną ciekawość i pasję potrzebną do zrozumienia złożoności życia społecznego. To właśnie te cechy skłoniły go do zgłębiania socjologii teoretycznej, socjologii kultury i zmiany społecznej. Prof. Campa zwrócił uwagę, że wkład prof. Sztompki w dziedzinę socjologii wykracza poza jego przełomowe osiągnięcia naukowe, bowiem zainspirował on całe pokolenie młodych socjologów do wkroczenia na własną ścieżkę badawczą, a wielu jego wychowanków zostało wybitnymi uczonymi, kontynuującymi jego dziedzictwo. Laudator zwrócił również uwagę na jego niebagatelny wkład w dyskurs publiczny, podkreślając przy tym, że prof. Sztompka stał się cenionym głosem w bieżącej debacie społecznej, wzbogacającym ją o cenną socjologiczną perspektywę, która uwzględnia złożoność rzeczywistości społecznej.
Przedstawiając drogę naukową i osiągnięcia badawcze prof. Sztompki, prof. Campa zwrócił uwagę, że nie byłyby one możliwe bez szczególnych cech osobistych, wśród których wymienił m.in. uczciwość, ciekawość intelektualną i zaangażowanie w poszukiwanie wiedzy. Stanowią one źródło nie tylko osobistych sukcesów badawczych prof. Sztompki, ale i inspiracji dla jego wychowanków i współpracowników.
Uroczystość tradycyjnie zwieńczyło wystąpienie samego uhonorowanego. Złożywszy podziękowania laudatorowi, prof. Sztompka podzielił się swoimi refleksjami na temat kariery w nauce. Jako socjolog-teoretyk przedstawił je w formie krótkiej teorii tejże kariery, opartej na własnych doświadczeniach. W jej centrum znalazły się dwie fundamentalne dla życia społecznego idee - wzajemności i uznania. Nawiązując do myśli klasyków socjologii oraz osobistych doświadczeń, prof. Sztompka zauważył, że uznanie można traktować jako odwzajemnienie osiągnięć, które z kolei można przynajmniej do pewnego stopnia traktować jako skutek wcześniejszego uznania. – Uznanie tworzy zobowiązanie, żeby spełnić te oczekiwania, żeby starać się osiągnąć coraz więcej. To współgranie wzajemności i uznania prowadzi do coraz wyższych osiągnięć, do coraz wyższych szczebli naukowej drogi – stwierdził prof. Sztompka. Proces ten musi jednak zostać zapoczątkowany przez dar w postaci bezinteresownego uznania udzielonego przez autorytet naukowy. Na drodze naukowej prof. Sztompki rolę taką odegrali kolejno profesorowie Kazimierz Dobrowolski, Neil Smelser oraz Robert Merton.
Prof. dr hab. Piotr Sztompka jest socjologiem, profesorem honorowym (emerytowanym) Uniwersytetu Jagiellońskiego, członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności oraz dwóch akademii zagranicznych: American Academy of Arts and Sciences oraz Academia Europaea, doktorem honoris causa czterech uczelni polskich i zagranicznych, byłym prezesem Międzynarodowego Stowarzyszenia Socjologicznego (ISA), laureatem wielu nagród, odznaczonym m.in. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta. W Uniwersytecie Jagiellońskim wykłada od 1967 roku, obecnie w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych UJ. Jako profesor wizytujący prowadził wykłady w prestiżowych uniwersytetach w USA, Europie, Meksyku i Australii (m.in. Columbia University, University of California Los Angeles, UNAM w Ciudad de Mexico, La Sapienza w Rzymie, College of Europe w Brugii). Jego książki i artykuły były publikowane w 12 językach. W rankingu Stanford University i Elsevier Publishers (2023) znalazł się wśród 2% najbardziej wpływowych uczonych świata. Ostatnio w Polsce opublikował książki Słownik socjologiczny; 1000 pojęć, (2020), Socjologia: wykłady o społeczeństwie (2021), Wiarygodność: sekret dobrych relacji (2023), oraz Kopia zapasowa; o życiu, społeczeństwie i socjologii, rozmowa pod red M. Milczarskiego (2023). Obecnie na zamówienie wydawnictwa Routledge w Nowym Jorku przygotowuje do druku nową książkę p.t. Critical Review of Contemporary Sociological Theories, która ma ukazać się w 2025 roku.
